Bez względu na zażyłości rodzinne prawo przewiduje prawo do zachowku małżonkom i zstępnym osoby zmarłej. Jeśli jednak spadkodawca jest w stanie udowodnić, że potencjalnemu spadkobiercy takie prawo nie przysługuje i nie chce, by osoba ta odziedziczyła majątek, może ją wydziedziczyć. Ważnym jest jednak dokonanie wydziedziczenia w sposób skuteczny – należy przy tym pamiętać, że nie zawsze jest taka możliwość. Jak skutecznie wydziedziczyć dziecko lub małżonka?
Kiedy i kogo można wydziedziczyć?
Wydziedziczenie jest instytucją prawną, pozbawiającą prawa do zachowku spadkobierców ustawowych – wydziedziczyć można więc małżonka, dzieci, wnuki, rodziców, dziadków i dzieci dziadków, czyli wujostwo. W świetle nowelizacji prawa o dziedziczeniu prawa do zachowku nie mają wnuki dziadka, czyli stryjeczne rodzeństwo.
Kodeks cywilny bardzo precyzyjnie reguluje kwestie związane z dziedziczeniem, podając zamknięty katalog przesłanek, które umożliwiają skuteczne wydziedziczenie, gdy ustawowy spadkobierca:
- uporczywie postępuje wbrew ogólnym zasadom życia społecznego
- względem spadkodawcy lub bliskich mu osób dopuścił się przestępstwa przeciwko życiu, zdrowiu lub wolności lub rażącej obrazy czci
- uporczywie nie dopełnia obowiązków rodzinnych wobec spadkodawcy
- nie płacił wyznaczonych alimentów – przepis z nowelizacji, obowiązujący od 15 listopada 2023
Ponadto należy pamiętać, że spadkodawca musi wykazać konkretną przyczynę wydziedziczenia – ogólne sformułowania nie są wystarczające i powodują nieskuteczność wydziedziczenia, nawet jeśli są zgodne ze stanem faktycznym.
Jak skutecznie wydziedziczyć dziecko czy współmałżonka?
Jedynym sposobem, by skutecznie wydziedziczyć dziecko, współmałżonka lub innego krewnego, będącego ustawowym spadkobiercę, jest sporządzenie testamentu z klauzulą wydziedziczenia. Testament nie musi być spisany u notariusza, choć taką formę jest zdecydowanie trudniej podważyć. Ponadto wydziedziczenie będzie skuteczne, wyłącznie, jeśli nie nastąpiło ze strony spadkodawcy przebaczenie.
Prawnik Kielce wyjaśni, czy przesłanki, o jakich myśli spadkodawca, wpisują się w katalog wskazany w kodeksie cywilnym. Przed podjęciem decyzji o wydziedziczeniu warto skonsultować podstawę prawną.
Fot. Shutterstock.